Ik heb volgens velen een stoornis. Het zit natuurlijk al in de naam: ASS, autisme spectrum stoornis. Om er nog een schepje bovenop te doen; ik heb ook nog ADHD. De tweede D staat voor het Engelse disorder, in het Nederlands: stoornis. Nu kun je gaan muggenziften of ik er niet zelf voor kies om mezelf als gestoord of beperkt te zien, maar dat wil ik ook helemaal niet. Liever word ik gezien als neurodivergent, een term ontwikkeld in de jaren 90 door een vrouwelijke socioloog. Deze term is alleen nog niet echt ingeburgerd. 

Ergens in het verleden hebben een aantal heel serieuze en geleerde mensen echter al besloten hoe normale, neurotypische, hersenen zouden moeten werken. En ja dat waren vrijwel allemaal mannen, maar dat is een blog voor een andere keer. Alle mensen van wie de hersenen, volgens hen dan, anders werkten, vielen onder de categorie gestoord. Er werden interessante naampjes voor bedacht, die vooral belichtten hoe we van hun standaard afweken. Ze werden toegevoegd aan de DSM, waarmee het een vaststaand feit werd dat vrijwel alle neurodivergenten gestoord zijn.  

De hele maatschappij is inmiddels ingericht op mensen met deze ‘standaard’ hersenen. Mensen met een label moeten zich maar in alle mogelijke bochten wringen en over eigen grenzen gaan om mee te kunnen doen. Denk eens aan het verplichte psychiatrische onderzoek dat autisten steeds opnieuw moeten ondergaan om hun rijbewijs te mogen behouden. Ter vergelijking: dit beleid is strenger dan voor mensen met een alcohol,- of drugsverleden. Nu kan de kanttekening worden geplaatst dat veel van deze mensen achteraf gezien een label blijken te hebben. Maar hier kan worden tegengeworpen dat veel mensen met een label alle mogelijke manieren aangrijpen om toch mee te kunnen doen. Drugs en alcohol lijken dan op korte termijn een oplossing te bieden. 

Het verdrietige is dat de maatschappij, die ons zo enthousiast als beperkt ziet en aan de zijlijn plaatst, niet zonder ons kan. Ja, neurodivergente mensen denken anders, maar het overgrote deel van de wetenschappelijke vooruitgang is aan ons te danken. Als je naar een galerie gaat is vrijwel ieder kunstwerk door een neurodivergente kunstenaar gemaakt. Auteurs, cabaretiers, muzikanten… hoeveel van hen hebben niet een label waardoor ze als ‘beperkt’ zouden moeten worden gezien? Waren Einstein en Leonardo da Vinci beperkt? 

Ik heb geen hapklare oplossing om het systeem te veranderen. Heel misschien moeten we starten door de DSM op de schop te nemen. Of moeten we met z’n allen op het malieveld gaan staan met luidsprekers en spandoeken. (Wel een beetje lastig voor een groep mensen van wie driekwart snel overprikkeld is.) Of misschien kunnen we klein beginnen door te vragen of de flexibiliteit die van de ene groep mensen gevraagd wordt, beantwoord mag worden met enige flexibiliteit van de andere? Wat mij betreft beginnen we bij de basis:  

Ik ben niet gestoord.