Over prikkels en overprikkeling

Voor ik de diepte in ga en jullie welkom ga heten in mijn gedachten een stukje ‘algemene kennis’ over prikkels en overprikkeling. Ik heb gezocht naar betekenissen van prikkels en overprikkeling, maar kon geen definitie vinden die ik mooi of passend vond. Ik zal proberen het zelf uit te leggen.

Prikkels zijn alle signalen en sensaties die je binnen krijgt, zowel van buitenaf als van binnenuit. Dit kan dus van alles zijn: aanraking, geur, licht, geluid, emoties, pijn en nog veel meer. Alles wat verwerkt wordt in je hersenen kan je eigenlijk een prikkel noemen.

Overprikkeling is een soort ‘staat van zijn’ waarin de prikkels teveel zijn geworden. Ook dit kan weer allerlei verschillende vormen hebben, die soms wel en soms niet te merken zijn aan mensen. In alle gevallen is overprikkeling vervelend voor de persoon die het treft.

Nu dus een stukje over mijzelf en hoe dit mij beïnvloedt.
Ik wist al langer van mijzelf dat ik heel gevoelig ben voor allerlei prikkels en dat dit niet is hoe iedereen is. Een paar jaar geleden kwam er een extra verklaring bij: ik bleek autisme te hebben. Tussen toen en nu is er heel veel gebeurd, waardoor er wat minder aandacht is geweest voor dit stukje van mij en hoe hiermee om te gaan. Nu is de tijd gekomen dat ik daar mee aan de slag kan en dat gaat met vallen en opstaan.
Ik merk dat ik heel erg zoekende ben: wat in mij is dan dat stukje autisme en wat is ‘gewoon ik’? Welke dingen vind ik gewoon omdat ik zo ben en welke omdat ik autisme heb? Ergens weet en voel ik ook dat het niet zo uit maakt. Ik ben ik en toevallig dat ze daar een stickertje op kunnen plakken. Zodat ik soms wat hulp kan krijgen om mijzelf wat beter te snappen en de mensen om mij heen uit te leggen wat er in mij om gaat. Een van de dingen waar ik het meeste last van heb is het niet goed kunnen omgaan met prikkels en met enige regelmaat ook overprikkeling.

Ik heb veel moeite met het filteren of reguleren van bepaalde prikkels, met name licht, geluid en aanraking. Dat soort prikkels komen bij mij een stuk harder/feller binnen dan bij de meeste mensen. Andere prikkels komen juist minder binnen, zoals bijvoorbeeld pijn of bepaalde emoties. Die voel ik niet snel of zelfs helemaal niet, terwijl je dat wel zou verwachten. Niet rampzalig over het algemeen en vaak best op te vangen of te verbergen, maar niet per se fijn. Het betekent namelijk wel dat het verwerken van al die prikkels mij extra energie kost, waardoor ik sneller moe ben en weer minder prikkels kan hebben. Hoe ik hiermee het beste om kan gaan is nog een leerproces, wat waarschijnlijk nog wel een hele poos zal duren. En dat is prima, ik mag leren en daar de tijd voor nemen.

Zoals ik al aangaf ben ik geregeld overprikkeld. Hoe dit er voor een ander uit ziet vind ik lastig te beschrijven, ik zie het tenslotte niet. Ik heb wel eens gehoord dat ik wat afwezig lijk, kortaf kan zijn of ineens emotioneel kan worden. Zelf merk ik het vaak pas op als het al zo ver is. Dan merk ik dat ik dingen niet meer overzie, geen keuzes meer kan maken, loop te snauwen zonder echte reden of alleen nog maar kan denken “hoe kom ik in hemelsnaam vandaag/dit weekend/deze week door?”. Wat mij het beste helpt is dan een rustige plek op zoeken om me terug te trekken en te ‘ontprikkelen’. Hoe lang dit duurt, wat ik dan moet doen of hoe vaak dit nodig is wisselt nog enorm en kan ik van te voren niet zeggen. Meestal doe ik maar wat en voel ik vanzelf of dat helpt op dat moment. Helaas is het niet altijd mogelijk om zo’n rustige plek op te zoeken of me op een andere manier terug te trekken. Soms is het een gevalletje ‘op m’n tanden bijten en uitzingen’. Niet ideaal, maar het zij zo.

Van de week had ik zo’n dag bomvol prikkels en met weinig mogelijkheid tot ontprikkelen. Voorheen zou ik dan in de weerstand gegaan zijn en het daarmee mezelf nog lastiger gemaakt hebben. Inmiddels ben ik zover dat ik kan accepteren dat het zo is en ik kijk wat er wél gaat. Dus pakte ik mijn stressballetje, ging ik een keer extra naar de wc terwijl ik niet hoefde en ging de autoradio uit onderweg. Alle prikkels die ik dan kan vermijden, zijn meegenomen. Dat de nieuwe buren besluiten om uitgerekend die avond met een boorhamer aan de slag te gaan is jammer, maar ik kan ze moeilijk zeggen dat het niet mag. Verdragen, alternatieven zoeken en dan morgen maar laag-prikkelig doorkomen. Het was wel ook waarom ik nu dit stuk geschreven heb, dus het levert op zich ook wel wat op 😉.