Socialiseren

“Socialisatie is het dwingend proces waarbij iemand, bewust en onbewust, door internalisering de waarden, normen en andere cultuurkenmerken van hun groep krijgt aangeleerd. Het is een levenslang proces en een voorwaarde voor integratie.”

Integreren in de samenleving is een uitdaging voor heel veel mensen, maar helemaal voor iemand met autisme. Er wordt vaak van mensen met autisme gevraagd om hun grenzen te overschrijden en gedrag te tonen wat onnatuurlijk voor hun is. Ze moeten zich vaak socialer voordoen dan dat ze werkelijk zijn. Of ze moeten concentreren op dingen wat niet hun interesse heeft in een omgeving met veel prikkels. Het feit dat autisme een spectrum beslaat compliceert de situatie helemaal. Dan kan, net zoals in mijn situatie, het decennia duren voordat het probleem herkend wordt.

Het niet in staat zijn om met andere kinderen te spelen is een indicator van autisme. In mijn geval was ik wel in staat om samen te spelen met andere kinderen, maar was het niet iets wat ik zelf opzocht. Ik zocht het zeker niet op als de spelvorm mij niet interesseerde. Als iets mijn interesse niet kon pakken, dan ging ik mij al snel afzonderen en iets zelf verzinnen. Zo ben ik wel eens weggelopen van school met een vriend, omdat wij het niet meer leuk vonden. Wij werden er streng op aangesproken en het werd toen duidelijk dat ik dat niet meer mocht doen. School is maar een van de plaatsen waar socialisatie plaatsvindt, daarnaast heb je ook je gezin, vrienden, sport, werk, media en wetten.

Voldoen aan de normen en waarden is lastig als je autisme hebt. Je wordt sterk beïnvloed door je belastbaarheid en interesses. School was daardoor een van de knelpunten voor mij. Ik kan mij de eerste week van middelbare school nog goed herinneren. Vooral de opdracht om Franse woorden te leren voor een toets de volgende week. Ik was de enige in de klas met een onvoldoende. Terugkijkend kan ik de situatie duiden, maar op het moment zelf kreeg het maar twee predicaten, luiheid en domheid. Naderhand werd er geconstateerd dat ik intelligent genoeg was aan de hand van enkele toetsen en opdrachten waar ik met gemak excelleerde. Het werden lange schooljaren waarbij mijn falen werd toegerekend aan mijn luiheid.

Bij sport ervaarde ik ook problemen. Ik had voor korte tijd op jonge leeftijd judo gedaan. Dat hield snel op wanneer ik iemand anders uit frustratie te hardhandig naar de grond werkte en hij moest huilen. Ik deed dat omdat de jongen waarmee ik aan het oefenen was mij niet goed naar de grond kon werpen. Dat was het einde van judo, maar niet van ruzie en vechten tijdens het sporten. Bij voetbal was het voornamelijk met mensen uit mijn team. Ik mocht de lengte van het hele voetbalveld rennen om een voorzet te geven aan iemand die vervolgens pontificaal de doel miste. Daarna heb ik nog atletiek en boksen geprobeerd maar dat hield ik ook niet lang vol. Nu fitness ik al meerdere jaren en dat gaat mij goed af.

Enkele jaren geleden kwam ik toevalligerwijs op een beschrijving van het onderwijs in Nederland. Hierin werd aangegeven dat naarmate het niveau van onderwijs hoger wordt, er ook meer zelfstandigheid en assertiviteit wordt verwacht van leerlingen. Ik denk dat deze associatie tussen intelligentie of vaardigheid met assertiviteit en zelfstandigheid voor problemen zorgt bij mensen met autisme. Als het schijnbaar goed gaat wordt je meer vrijheid gegeven, of beter gezegd, wordt er structuur van je ontnomen. Als je niet goed kan presteren, wordt je intelligentie of vaardigheid in twijfel getrokken. Zo denk ik dat ik niet de enige persoon met autisme ben die over de jaren een grote faalangst heeft ontwikkeld en een gevoel niet te voldoen aan de verwachtingen die mensen hebben.