Deze boekbeschrijving is geschreven door een van de deelnemers van Stichting Boekenwerk.

BOEK VAN DE WEEK: Het geheim van Sinterklaas en de Kerstman – Tonny van Renterghem

Wat vind je, als je tien jaar uitzoekt hoe het zit met Sinterklaas en de Kerstman? In Het geheim van Sinterklaas en de Kerstman heeft Van Renterghem dit voor u gedaan. In dit rijk geïllustreerde boek volgt hij de geschiedenis van tradities zoals de kerstboom terug naar de oudheid. Vaak vond hij sjamanistische, Keltische en oud Germaanse culturen en vuurrituelen… en soms vond hij reclames uit de twintigste eeuw. Hij vergelijkt zwarte piet met Pan/Herne. Piet was schijnbaar ooit tegenwicht van de Sint. De Sint hield Piet als slaaf omdat het christendom de oudere religies wilde onderdrukken. Van Renterghem behandelt de geschiedenis helemaal naar nu, inclusief bijvoorbeeld de invloed van Coca-Cola op de Kerstman.

Er is natuurlijk beperkt informatie over de oudheid en hoe veel van deze dingen werkelijk zijn gebeurd. Hierover zegt de auteur zelf: “Beschouw dit boek maar gewoon als een oud detectiveverhaal, een speurtocht naar wortels, dat u bij voorkeur leest bij een gezellig haardvuur tijdens een koude winteravond. Veel in dit boek is noodzakelijkerwijs gebaseerd op gissingen en op vergelijkingen met nog bestaande primitieve culturen. Daarom verwacht ik dat toekomstige studies een aantal van mijn bevindingen zullen verwerpen of bevestigen. Ik hoop echter dat deze poging anderen zal aanmoedigen om dit onderwerp nog dieper te onderzoeken.”

Toch is het heel interessant over deze dingen te lezen. Er staan mooie plaatjes in het boek, en ook heel wat beschrijvingen van oude verhalen en gewoontes. Van Renterghem vergelijkt een aantal culturen en vindt gelijkenissen. Hierbij impliceert hij dat het “oude herinneringen” zijn. Misschien zijn het eerder verhalen en gebruiken die goed gedijen, maar dan nog is dat interessant.

Hoewel de auteur duidelijk tegen racisme is, heeft hij het in het boek niet veel over dit aspect. Hij merkt wel op dat voor 1945 er maar één zwarte piet was. Ook vermeldt hij eerder in het boek dat deze (vaak gehoornde) piet in de oudheid ook zwart werd gemaakt. Hij schrijft ook: “De oplossing is dus eenvoudig: terug naar het oude beeld, geen negerkarikatuur, met dikke rode lippen, witte tanden, en vriendelijke glimlach, maar een schrikaanjagende, grijnzende, donkere militaire grimage. Voila!”

Van Renterghem is onder meer ook geïnteresseerd in de fabel van de brandende boom. Dit is een universele mythe over hoe de mensheid het vuur kreeg.  Vuur werd gezien als de verboden vrucht van kennis. Ook heeft hij interesse in onze verantwoordelijkheid voor de mythen die we propageren, en hun invloed op ons. Naast dat het een leuk boek is, is het wellicht ook goed “food for thought”.

Het boek is verkrijgbaar op de webshop:

Het geheim van Sinterklaas en de Kerstman

https://www.stichtingboekenwerk.nl/shop/storefront/het-geheim-van-sinterklaas-en-de-kerstman/