eze boekbeschrijving is geschreven door een van de deelnemers van Stichting Boekenwerk.

BOEK VAN DE WEEK: The Silver Sword – Ian Serraillier

We leven in Nederland in vrijheid. Al eeuwenlang. Inmiddels vinden we dit heel normaal. Maar het is in feite heel bijzonder. In de geschiedenis van de mensheid zijn totalitaire regimes immers altijd eerder regel dan uitzondering geweest. De meest in het oog springende voorbeelden uit het recente verleden zijn natuurlijk het Derde Rijk en de Sovjetunie. Maar ook tegenwoordig is het nog zeer droevig gesteld met de mensenrechten in onder meer China en Noord-Korea. Wij kunnen ons niet voorstellen hoe het is om niet te mogen denken wat we willen. Niet te mogen doen wat we willen. Niets te mogen hebben zonder toestemming. Voortdurend te vrezen voor vervolging. Misschien kunnen we onze vrijheid beter op waarde schatten als we af en toe eens een boek lezen waarin we geconfronteerd worden met de gevolgen van totalitarisme? Een boek als The Silver Sword bijvoorbeeld.

The Silver Sword

Dit kinderboek, dat op waargebeurde feiten gebaseerd is, speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Als de Duitsers Polen innemen, hangen ze overal portretten op van Adolf Hitler. Voor veel Polen is dit een doorn in het oog. Toch durft bijna niemand ertegen te protesteren. De onderwijzer Joseph Balicki denkt evenwel een veilige manier van protest te hebben gevonden. Telkens als hij lesgeeft, draait hij immers het portret in zijn klaslokaal om. Maar dan gebeurt het onvermijdelijke.

Joseph wordt verraden en door de Duitsers gevangen gezet in een gevangenenkamp. Pas na ruim een jaar weet hij hieruit te ontsnappen. De Duitsers jagen op hem, maar toch weet hij zijn thuisstad te bereiken. Daar treft hij echter alleen de ruïne van zijn oude huis aan. Van zijn vrouw en zijn drie kinderen is geen spoor. Het enige dat over is van zijn oude leven is een briefopener, die hij tussen de brokstukken vindt. Hij besluit om naar Zwitserland te vluchten. Maar in een daad van wanhoop geeft hij de briefopener aan een straatschoffie, dat het karkas van zijn huis tot zijn terrein heeft gemaakt. Hij stelt slechts één voorwaarde. Als de jongen, die Jan heet, toevallig ooit zijn kinderen tegen het lijf loopt, moet deze hen vertellen dat hij naar Zwitserland is gevlucht. Maar de kans daarop lijkt klein…

Terwijl Joseph in de gevangenis zat, hebben de Duitsers zijn vrouw meegenomen naar een werkkamp en zijn huis opgeblazen. Zijn drie kinderen Ruth (13), Edek (11) en Bronia (3) staan er nu helemaal alleen voor. Door karweitjes te doen, te bedelen en te stelen weten ze zich ternauwernood in leven te houden. Maar dan loopt Ruth op een dag een jongen tegen het lijf, die in het bezit is van een wel heel bijzonder voorwerp: een ‘zilveren zwaard’. Meteen herkent Ruth in dit zwaard de briefopener van haar vader. Trouw aan zijn belofte vertelt de jongen de kinderen over de vlucht van hun vader naar Zwitserland. Zonder dralen en vol hoop gaan ze op weg om hem te zoeken.

De oorlog is inmiddels voorbij en je zou zeggen dat dit de situatie zou verbeteren. Maar de naoorlogse chaos bemoeilijkt hun tocht alleen maar. Het resultaat is een barre tocht, waarin ze vaak door vriendelijke mensen worden geholpen, maar even zo vaak door minder vriendelijke mensen worden tegengewerkt. Een kinderodyssee door een door volwassenen verpeste wereld, op zoek naar hereniging.

Zullen de kinderen erin slagen om hun vader terug te vinden? Kijk op:

The Silver Sword