Geschiedenis & Politiek: De Griekse oudheid
dit artikel is geschreven door een deelnemer van Stichting Boekenwerk
Geschiedenis & Politiek: De Griekse oudheid
Vroeger vormde de klassieke oudheid een basiselement in het hoger onderwijs. Iedereen die zich iets meer dan gemiddeld wilde ontwikkelen, verdiepte zich automatisch ook in de Griekse en Latijnse literatuur en cultuur. Tegenwoordig is er niet mee veel aandacht voor de klassieken. Steeds minder leerlingen kiezen de vakken Grieks en Latijn op de middelbare scholen. Het aantal lesuren per week dat in deze vakken gegeven wordt, wordt ook alsmaar kleiner. Het argument van de meeste leerlingen om deze vakken links te laten liggen is: “Je hebt er niks aan.” Maar als mensen alleen maar die vakken kiezen die van praktisch nut zijn, zijn zij niet veel meer dan machines. Verdieping is minstens zo belangrijk. En als iemand zich ergens in wil verdiepen, dan kan hij niets beter doen dan zich richten tot de Griekse oudheid. Waarom?
In het oude Griekenland lag de bakermat van de westerse beschaving. Hier lag de oorsprong van begrippen als democratie en filosofie. Hier vond ook de ontwikkeling plaats van veel wetenschappelijke disciplines: biologie, politicologie, geneeskunde, noem maar op. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de literaire genres die door de Grieken als eersten werden beoefend, zoals de tragedie, de historiografie, de retorica. In de vijfde en vierde eeuw v.Chr., de grootste bloeiperiode van de Griekse geschiedenis, vinden we talrijke intellectuele zwaargewichten. Denk aan de grote filosofen Socrates, Plato en Aristoteles. Denk ook aan Hippocrates, de grondlegger van de moderne geneeskunde, en de geschiedschrijvers Herodotus en Thucydides. En vergeet vooral niet de grote tragedieschrijvers zoals Aeschylus, Euripides en Sophocles. Het zou dwaas zijn deze pijlers van de Europese cultuur te vergeten of te negeren.
Heb je interesse in de Griekse oudheid, probeer dan de volgende boeken!
Homerus : de kunstenaar en de mens, August Rüegg
Ook vóór de klassieke periode van de 5e/4e eeuw v.Chr. vinden we enkele voorproefjes van het Griekse genie. Vooral de epische gedichten de Ilias en de Odyssee zijn indrukwekkend. De Ilias gaat over de Trojaanse oorlog, de Odyssee gaat over de terugreis van Odysseus na de Trojaanse oorlog. Beide gedichten zijn overgeleverd op naam van Homerus. Over de persoon van deze Homerus is niets bekend. Het is niet duidelijk wanneer hij leefde, en zelfs of hij überhaupt ooit heeft geleefd. Ook is het niet zeker dat de Ilias en de Odyssee van dezelfde hand zijn.
Hoe dan ook zijn beide gedichten van uitzonderlijke kwaliteit. Dit verklaart ook waarom beide in latere tijden enorm populair waren. Een kenmerk van de gedichten van Homerus is dat zij veel menselijker aanvoelen dan typische heldendichten uit andere culturen. Dit komt vooral doordat de magische en bovennatuurlijke elementen erin tot een minimum zijn teruggebracht. Kenmerkend voor de gedichten is de grote psychologische diepgang.
In het boek Homerus : de kunstenaar en de mens wil August Rüegg de poëtische waarde van de werken van Homerus laten zien.
https://www.stichtingboekenwerk.nl/shop/storefront/homerus-de-kunstenaar-en-de-mens/
Oude oosterse verhalen, Onno Damsté
Een van de meest in het oog springende figuren in de klassieke periode van de Griekse geschiedenis is Herodotus van Halicarnassus (ca. 485 v.Chr. – tussen 425/420 v.Chr.). Herodotus wordt wel de vader van de geschiedschrijving genoemd. Zijn werk houdt het midden tussen de memoires van een reiziger en de eerste pogingen om een objectief geschiedrelaas te geven. Het hoofdonderwerp van zijn werk vormen de Perzische Oorlogen, maar hij maakt tevens vele zijsprongen naar andere onderwerpen op het gebied van geschiedenis, mythologie, godsdienst en etnografie. De interessantste verhalen uit het werk van Herodotus zijn in Oude oosterse verhalen gebundeld, vertaald door Onno Damsté.
https://www.stichtingboekenwerk.nl/shop/storefront/oude-oosterse-verhalen/
Herfsttij der Griekse beschaving, Helmut Berve
Na de klassieke periode ondergaat de Griekse cultuur niet zo’n grote verdieping meer, maar wel een zeer grote verbreiding. Dit komt met name door de veroveringstochten van Alexander de Grote. Alexander de Grote onderwierp Klein-Azië, het Midden Oosten en Egypte. Hij stierf zelf jong. Zijn opvolgers verspreidden de Griekse cultuur over alle door Alexander veroverde gebieden. Dit proces van de verspreiding van de Griekse cultuur noemt men hellenisering. De periode na de dood van Alexander wordt de “hellenistische periode” genoemd.
In het boek Herfsttij der Griekse beschaving beschrijft Helmut Berve het proces van hellenisering. Het eerste gedeelte van het boek beschrijft de zegetocht van Alexander de Grote en diens persoonlijke ontwikkeling. Het tweede gedeelte van het boek gaat over het uiteenvallen van Alexanders nalatenschap en de geschiedenis van de rijken die daaruit voortgekomen zijn. Ook aan het lot van de Grieken in Zuid-Italië en Sicilië wordt de nodige aandacht besteed. Het derde gedeelte van het boek gaat over de ondergang van de hellenistische staten.
https://www.stichtingboekenwerk.nl/shop/storefront/herfsttij-der-griekse-beschaving/
Comments are closed.